Vindt jouw hond het moeilijk om zichzelf te vermaken? Verveelt die zich snel waardoor die (soms) allerlei ongewenste dingen doet? Op zicht is dit niet vreemd aangezien onze honden erg afhankelijk zijn van ons. Het liefst willen zij onze aandacht en samen dingen doen en hoewel dit natuurlijk de fantastische kant van een hond is (voor mij dan toch), kan dit (soms) best vermoeiend of vervelend zijn. Zeker als je werk moet verrichten, de kinderen in de kamer rondlopen, je niet alles 24/7 in de gaten kunt houden omdat jij ook even een momentje voor jezelf behoeft. Sommige honden gaan zelfs een stapje verder en laten zich niet zonder ‘slag of poot’ remmen, in hun manier om jou aan het spelen te krijgen. In dit artikel vertel ik hoe dit komt, wat je van je hond mag verwachten en wat je kunt doen om je hond te leren zelfstandig te spelen.
Waarom vind een hond zichzelf vermaken soms moeilijk?
De ene hond kan zichzelf beter vermaken dan de ander. Dat staat vast. Toch kunnen er verschillende redenen zijn waarom een hond dit erg moeilijk vindt. Denk bijvoorbeeld omdat:
- Je hond van jongs af aan gewend is om samen met jou te spelen. Sommige honden krijgen zodra zij wakker worden meteen aandacht om naar buiten te gaan, te gaan spelen of om te eten. Vooral bij jonge honden, want een ongelukje in huis wil eigenlijk niemand. Hierdoor heeft je hond minder kansen gehad om zichzelf te vermaken, zodra die wakker wordt. Als je hond nodig moet, dan zeg ik natuurlijk vooral; doen! ;). Maar de meeste honden kunnen best een paar minuten wachten, zeker naarmate ze als pup in leeftijd toenemen.
- De (ras)eigenschappen van je hond een rol spelen in de ”aanleg” en mate van zelfstandigheid. Heb je ”bewegelijk” ras waar jarenlang geselecteerd is op ”werken” met de mens (bijv. een Border Collie), dan is er een mogelijkheid dat je hond snel afgeleid is van zijn ”zelfstandige” zijn, en steeds op ”zoekend” is naar nieuwe uitdagingen ”in opdracht van de eigenaar.”
- Je hond eerder een wat gereserveerd of onzeker karakter heeft. Je hond kan het dan (nog) spannend vindt om, uit zichzelf, te beginnen ontdekken.
De voorbeelden gelden natuurlijk niet voor elke hond. Je hebt altijd individuele verschillen en wat voor de ene geldt hoeft niet zo voor de ander te zijn. 😉
De leeftijd
Ook de leeftijd van je hond speelt mee. Van een zes maand oude pup tot een volwassen hond mag je verwachten dat ze zichzelf voor een wat langere tijd weten te vermaken. Terwijl je van een pup tot zo’n twintig weken hierin een andere behoeftes heeft. Hieronder vind je een voorbeeldschema. Maar kijk vooral goed naar jouw hond en wat hij of zij aankan. De leeftijden zijn een richtlijn, grofweg kun je het schema als richtlijn aanhouden:
Zelfstandig spelen
| Pups | Tot ca. 3 maanden | Zelfstandig spelen, ongeveer 10 min |
| Jonge honden | Tussen 3 en 5 maanden | Iets langer zelfstandig spel afwisselen, ongeveer 20 tot 30 minuten |
| Pubers | Tot ca. 18 maanden | Opbouwen, langer dan 30 minuten |
Slapen
Honden (vooral opgroeiende) wisselen het (zelfstandig) spelen veel af met slapen. Over het slapen (en wandelen) zal ik nog een apart artikel schrijven. Ook voor het slapen bouw je de mate geleidelijk aan op. Van een acht weken oude pup kun je niet verwachten een hele nacht (of overdag) al in zijn eentje door te brengen. Grofweg kun je dit als schema als richtlijn aanhouden:
| Pups | Tot ca. 3 maanden | Slapen op een kleedje, in de ren of bench in dezelfde ruimte als jij. |
| Jonge honden | Tussen 3 en 5 maanden | Zelfstandig opbouwen: slapen op een kleedje, in de ren of bench -in dezelfde in een andere ruimte dan jij. |
| Pubers | Vanaf ca. 5-6 maanden | Zelfstandig opbouwen: slapen op een kleedje, ren of bench, ongeacht waar jij bent of wat je doet. |
7 tips om je hond zelfstandig te leren spelen!
1. Stimuleer je hond ’s speelsheid!
Meestal vinden honden het niet zo moeilijk om zich te vermaken met dingen die wij liever niet zien gebeuren, maar voor hen heel normaal zijn, bijv.: knagen aan plinten, slopen van een kussen, het omgooien van de prullenbak, enz.
Wil je proberen te voorkomen dat je hond zich gaat vervelen en daardoor allerlei fratsen verricht of met jouw spullen aan de haal gaat? Plaats dan een (of meerdere) hondenspeelgoedmand(en) met alles wat je hond leuk vindt! In de mand doe je een aantal ‘overeenstemmende’ spullen, waaruit je hond zelf mag kiezen. Plaats de mand op een plek waar die makkelijk toegang tot heeft en laat je hond vooral zelf bedenken waarmee die wil spelen!
In de video zie je een hondenspeelgoedmand van Aramis. In deze mand zitten diverse speeltjes die hij leuk vindt (een houten knaagbot, knuffels met piep, een plastic flesje, een bal, enzovoort). Hij heeft een binnen- en buitenmand. In het filmpje is hij aan het spelen met een zogeheten voerbal.
Vind je hond het spannend om met zijn hoofd ergens in te gaan of is die nog jong? Leg dan een extra kleedje of mandje op die plek neer, waar je de spulletjes op neerlegt. De kans is groot dat je hond dat plekje als een fijne plek gaat ervaren.
Puppy Dali op haar speelstretcher. De plek waar alleen leuke dingen zijn.
2. Plan vaste momenten in
Geef je hond een, zoveel als dat kan, routine in zijn dag. Plan activiteiten op vaste momenten in. Als je hond bijvoorbeeld net wakker wordt, geef dan eerst een begroetingsritueel of las een plasmoment in. Na dit moment is het tijd om zelf te spelen. Je hond leert met routine en een vaste dagindeling wat er van hem of haar verwacht wordt. Dit geeft duidelijkheid, voorspelbaarheid en structuur!
3. Help je hond op weg
Als je hond moeite heeft om zichzelf te vermaken, is de hulp met het stimuleren van je hond ’s speelsheid soms niet voldoende. Je kunt dan samen eerst even gaan wandelen of met hersenwerk en (een deel van) de maaltijd van je hond, je hond helpen opstarten zelfstandig te werken. Veel honden hebben daarna weer behoefte aan slaap. En dát is dan het moment om van je hond te vragen; ”ga maar even iets voor jezelf doen”. Vooral honden die jong zijn of zichzelf sneller vervelen dan de ander, hebben hier veel baat bij. Heeft je hond veel behoefte aan deze duidelijkheid, vertel dan van tevoren wat die gaat doen, maar praat niet te veel tegen je hond. Volg je hond tijdens het ‘hersenwerken’ in zijn spel en beweging. Aan de lichaamstaal zul je meestal het moment herkennen, wanneer je hond klaar is voor zichzelf. De zogeheten ‘vermoeidheidssignalen’ zijn dit. Let op weglopen tijdens het of na het spelen, gapen, een frons, concentratieverlies, gaan liggen (tijdens of net daarna), enzovoort. Is het tijd om wat voor zichzelf te doen? Geef je hond dan een taak waar die zelfstandig in kan zijn; bijvoorbeeld een Kong of een kauwbotje/kauwwortel op zijn kleedje. 
Puppy Dali zocht een slaapplekje na het leeglikken van haar Kong.
Ari ging na het kauwen op zijn botje zelfstandig in zijn reisbench liggen.
4. De balans tussen wel of geen aandacht geven
Wat aandacht geeft, voedt. Geef terwijl je hond wat voor zichzelf doet korte complimentjes! Zeker voor jonge, opgroeiende honden is dit heel belangrijk:
- Ga af en toe eens bij je hond kijken of geef met een vriendelijke stem een wauw-factor, zoals: ”Oeh, knap van jou!”
- Gooi zo nu en dan een brokje of een lekkere beloning naar je hond toe.
Let er bij je hond op dat je je hond met jouw aandacht niet volledig uit het spel haalt. Komt je hond naar je toe terwijl je iets zegt, wacht dan even totdat die zichzelf herpakt en terug de aandacht verlegt naar datgene waar die mee bezig is. Helpt dit niet, begeleid je hond dan naar zijn speeltje terug.
Vertel aan de kinderen dat, wanneer de hond speelt, ze hen ook met rust moeten maken. Maak duidelijke gezinsafspraken om te voorkomen dat er problemen ontstaan.
Wat jij doet heeft invloed op je hond
Wat veel mensen doen is het speeltje oppakken een aanbieden. Maar begrijp dat hier een valkuil in kan schuilen. Voor sommige honden is dit hét teken om samen te spelen. 
Komt jouw hond regelmatig even inchecken? Dan mag je dit best even negeren. Maar verzuip je hond liever niet in het ”ik-ben-alleen-op-deze-wereld” idee! Negeer je hond niet Cold Turkey, dit kan onnodig wat stress voor je hond opleveren als die nog niet begrijpt wat er wel van hem wordt verwacht! Doe je dit consequent, dan is de boodschap meestal snel duidelijk.
Name and explain
Ik vertel mijn hond altijd wanneer het even niet kan. Door te zeggen: ”Nu even niet, Ari.” Pas dan kijk ik weg en negeer ik de pogingen van mijn hond om alsnog mijn aandacht tot bij hem te krijgen. Voor hem kan dit pootje opleggen zijn of opspringen. Ik zeg niets en verleg mijn aandacht weer naar datgene waar ik mee bezig ging. Ik hoor vaak een ‘zucht’ en zie Aramis met een iets teleurstellende blik teruglopen naar zijn plekje.
5. Maak de momenten van zelfstandigheid steeds langer
Bouw de momenten van het voor zichzelf spelen in kleine stapjes op. Begin met een paar minuten en bouw op naar een langere periode, afhankelijk van de leeftijd en behoefte van je hond. Ik houd in het begin een dagschema voor iedere activiteit bij (bijv. wandelen, spelen, zelfstandigheid, slapen). Dit schema kun je gebruiken om precies bij te houden hoe lang je hond met iets bezig is geweest (download hier je schema).
6. Neem je tijd en maak het niet te moeilijk!
Zelfstandig leren zijn is niet iets wat elke hond van de ene op de andere dag kan. Iedere hond heeft opbouw nodig, hoe klein ook. Zelfs als je hond in karakter een ondernemend, zelfstandig type is. Het klink erg cliché, maar neem de tijd die jouw hond nodig heeft voor de opbouwfase! Haal er je ‘voordelen’ uit aan het zelfstandig zijn, stel een plan van aanpak samen om het doel te bereiken!
Wanneer je met de tips uit dit artikel aan de slag gaat, begin dan niet te moeilijk. Waar menige de plank wel eens misslaan is te denken dat je hond zich alleen kan leren vermaken door ‘universitaire’ niveau puzzel op te lossen. Ook ik vind van mijn hond dat hij de slimste is, maar ondanks dat haalt hij vooral uit eenvoudig de meeste plezier (snuffelen, kapotscheuren en eten). Zelfs 4 jaar later vind hij een eenvoudig gevulde eierendoos nog steeds een feestje, alleen dit keer zit er een extra opgerolde theedoek omheen. 😉
Vind jouw hond wat uitdaging wel boeiender, bied dit dan na een tijdje ook aan. Maar start simpel, bijvoorbeeld een kartonnen dozen met spulletjes er in of een ijsje van een mix met zijn eigen voer en wat extra toppings (bijv. pindakaas) doet zijn job. Ben je op zoek naar creatieve ideeën check dan zeker deze facebookgroep!
7. Schakel hulp in!
Heeft je hond erg veel moeite of heeft die in het verleden vaak succes gehad met ongewenst gedrag (bijv. spullen jatten, in de handen of benen bijten, aanhoudend blaffen naar jou of gezinsleden) of spelen er andere problemen? En ben je, omdat dit niet te negeren valt, wat zeer begrijpelijk is uiteraard, in een terugkerend, negatief patroon terechtgekomen? Schakel dan op tijd hulp in! Er is er een mogelijkheid dat er meer speelt aan de basis speelt en je hier extra aandacht aan moet gaan besteden. Neem contact op met mij en samen kunnen we bekijken of er geen andere problemen zijn, die verklaren waarom jouw hond dit moeilijk vindt.
Mogen we dan helemaal niets meer samendoen, zoals spelen of slapen?
Jazeker wel. Want dit is goed voor de fysieke ontwikkeling, de sociale vaardigheden van je hond en de groepsdynamiek! Het is belangrijk dat je hond leert om zelfredzaam te zijn, maar van samen spelen, slapen of een handje te helpen leert jouw hond ook heel veel! Hij leert vertrouwen op dat jij er (altijd) voor hem of haar kan zijn. Probeer je hond ruimte te geven in zijn ‘eigen’ momentjes, maar onderneem ook dingen samen want daarmee bereik je wederkerigheid.
Dit artikel is geschreven door hondengedragstherapeut Inna Dirkse-Burmensky Als kynologisch instructeur en hondengedragstherapeut werk ik zo’n 10 jaar met honden. Mijn passie ligt bij het welzijnsgericht werken met honden, met een oplossingsgerichte aanpak voor het hele gezin.
Het overnemen of kopiëren van de inhoud zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Het delen van dit artikel met originele bronvermelding op social media wordt zeer gewaardeerd.