Een tijdje geleden was ik bij een klant, en midden in ons gesprek zei iemand uit het gezin opeens:

”Onze hond is gewoon een eikel.”

Het gesprek viel even stil. Iedereen keek het gezinslid aan. Het was een scherpe uitspraak, eentje die ik vaker hoor.
Misschien herken jij het ook wel? Je bent gefrustreerd, moe, boos of machteloos… En dan rolt er zo’n oordeel – nog voor dat je het opmerkt – uit je mond.
Vaak zeggen mensen dingen als: ”Maar dit is gewoon hoe mijn hond is.”
En ja, dat snap ik. Echt.
Maar mag ik je uitdagen om dat nog eens te herzien…? Op een andere manier te kijken…? Misschien zit er iets anders achter dat gedrag…?

Laat ik eerlijk zijn…

Daar maak(te) ik mij ook schuldig aan.
Zo herinner ik me nog goed een moment, toen ik als ‘groene’ cursist meeliep tijdens een oefenexamen voor aspirant instructeurs.
Mijn hond Aramis liep tijdens de les zijn waterbak omver – iets wat hij wel vaker doet, hij stoot nu eenmaal snel dingen om…
En ja hoor, daar floepte het eruit: ”Wat ben jij een lomperd.”

Een ogenschijnlijk onschuldige opmerking. Maar het was wél een oordeel. Over zijn karakter. Terwijl het in werkelijk ging over zijn gedrag op moment – zijn ongecontroleerde pootplaatsing dat een oorzaak had, maar waar ik toen als ‘gewoon’ mens niet in dat moment naar keek.

Terug naar het voorbeeld van mijn klant…

Nee. Hun hond was geen eikel. Ook de jouw niet.
Wat hij liet zien, was gedrag dat voorkwam uit een innerlijk conflict.

Iedere keer dat er iemand via de achterdeur binnenkwam, viel hij richting die persoon uit. Geen beet, maar wel een ”nip” vanuit spanning, alertheid en onrust.
En die reactie bleek geen toeval.

Wat de hond zich op dat moment kon herinneren: de hond was eens flink geschrokken van een harde knal die kwam uit de richting van de tuin. Een knal van een brommeruitlaat – net voordat er een vriendje van hun kind (die ook schrok) via diezelfde achterdeur naar binnen kwam.

Dat éne moment is in de herinnering van de hond achtergebleven.

De hond had die situatie gelinkt aan iets vervelend, en telkens wanneer er weer mensen via de achterdeur binnenkwamen, werd dat gevoel (de herinnering) opnieuw geactiveerd.

Het gedrag dat nu als ‘ongewenst’ werd gezien, en de stempel ‘eikel’ kreeg, kwam dus niet uit zijn karakter voort. Het kwam voort uit een ervaring. Uit spanning. Uit een gevoel van: ”Oei, dit kan onveilig voor mij zijn.”
En dat gevoel had ook het gezin. 😉

En Aramis?

Ook bij hem was er die dag van alles aan de hand.
Hij was behoorlijk opgewonden toen we daar aankwamen. Kort daarvoor ging nog een hond heftig tegen hem tekeer. Op locatie waren andere mensen, andere honden en een nieuwe setting.

En hoewel hij niet uitvalt, boos of bang wordt, vindt hij daar toch echt wel iets van.
Zijn gedrag (ongecontroleerd zijn poten verplaatsen of dingen omstoten) word beïnvloed door door hoe hij zich op dat moment voelt. Net als bij de hond van mijn klant.
Net als bij iedere hond…

Gedrag is niet hetzelfde als karakter…

Wat hij laat zien, bepaald namelijk niet wie hij is, maar wat hij voelt in reactie op een situatie of gebeurtenis.
Als je denkt dat bepaald gedrag gewoon ‘het karakter van je hond is’, dan loop je het risico om – onbedoeld – iets belangrijks over het hoofd te zien:
Dat je hond zich wél kan ontwikkelen naar een versie van zichzelf – die zich rustiger en begrepen voelt, en meer vertrouwen ervaart.

Ik geloof écht dat geen enkele hond ervoor kiest om uit zijn slof te schieten, zich druk te maken of zich zorgen te maken over van alles.
Hij doet wat ‘ie doet, omdat het gedrag voortkomt uit onrust en emoties zoals angst, frustratie of boosheid – veroorzaakt door wat hij op dat moment ervaart.

Gedrag is dus meestal een reactie op emotie én context!

Karakter is niet allesbepalend

Karakter ligt bij de meeste honden in de aanleg, maar is niet allesbepalend. Het kan invloed hebben op hoe je hond ergens mee omgaat – bijvoorbeeld onzeker of zelfverzekerd, oplettend of onoplettend – hoe dat tot uiting komt, wordt sterk gevorm door zijn ervaringen, en beïnvloed door zijn omgeving, zijn gezondheid.

Neem Aramis. Hij is van zichzelf best sociaal, maar in nieuwe situaties – zeker wanneer er onbekende mensen of honden aanwezig zijn – zie je zijn opwinding oplopen.
Niet omdat hij ‘druk’ of ‘lomp’ is van karakter, maar omdat hij iets voelt.
Die gevoelens komen voort uit eerdere, minder fijne ervaringen. En zoals bij veel honden, stapelen zulke indrukken zich op in zijn denkbeeldige stress-emmertje.

Kijk je naar zijn gedrag, dan zie je dat zijn manier van omgaan met die spanning – zijn copingstijl – bestaat uit ‘fiddle about’ gedrag: een beetje rommelen, snuffelen, wegkijken, soms wat ongecontroleerd bewegen.
Niet lastig of vervelend bedoeld, maar simpelweg een manier om zichzelf te helpen met wat hij op dat moment ervaart.

Of denk aan de hond van mijn klant, die mensen via de achterdeur ging nippen. Misschien is hij van nature wat waakzaam of gevoelig. Maar dat nippende gedrag ontstond pas ná een vervelende ervaring: een harde knal, een schrikmoment, en dáárna het binnenkomen van een van de vriendjes – die ook erg geschrokken leek te zijn. Het was dus niet zijn karakter dat voor het gedrag zorgde, maar de ervaring die hij daaraan had gekoppeld.

Karakter ‘kleurt’ de basis. Ervaring bepaald vaak wat je ziet.

Het goede nieuw: gebeurtenissen kunnen we beïnvloeden!

En daar ligt meteen je volgende punt: ook gedrag en emoties kunnen we beïnvloeden, dóór wat in de omgeving van de hond aan te passen.
Jij kunt je hond helpen zich anders te gaan voelen over wat hij meemaakt. En als hij zich anders voelt, gaat hij zich (meestal) ook anders gedragen.

Maar het begint bij: anders kijken naar wat je hond doet? In plaats van te denken: ”Dit is gewoon hoe hij is”, kun je je afvragen:

”Wat probeert hij mij eigenlijk te vertellen?”

Wat we zien is wel vaststaand. En door dit te begrijpen, te begeleiden kunnen we – zelfs honden die het soms heel moeilijk hebben – helpen.
Vooral door te kijken naar waar het gedrag vandaan komt, helpen we de hond niet alleen in het moment – maar ook voor de gebeurtenissen in de toekomst.

Stap voor stap. Met jouw inzet en steun.

Wil jij leren hoe jij het verschil kunt maken voor je hond, juist op die spannende momenten?

Plan gerust een gratis online kennismakingsgesprek in.
We kijken samen naar wat jouw hond werkelijk probeert te vertellen. Zo kan ik je helpen in een begeleidingstraject.

Dit artikel is geschreven door hondengedragstherapeut Inna Dirkse. Als kynologisch instructeur en gedragstherapeut werk ik zo’n 10 jaar met honden. Mijn passie ligt bij het welzijnsgericht werken met honden, met een oplossingsgerichte aanpak voor het hele gezin.
Het overnemen of kopiëren van de inhoud zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Het delen van dit artikel met originele bronvermelding op social media wordt zeer gewaardeerd.